VONdsel #13: Blijf zitten waar je zit……..

Voor een grote groep leerlingen in Nederland nadert het einde van het schooljaar nu snel. Leerlingen in Zuid-Nederland hebben na 1 juni nog maar een maand voordat de vakantie zou starten. En dan? Op naar het volgende schooljaar? 

Helaas is er een groep leerlingen die daar niet zeker van is.  Zij stonden er misschien al slecht voor toen de scholen dicht gingen en hadden geen kans meer om een eindspurt te maken. Of ze konden hun werk niet op orde houden en lopen nu achter ten opzichte van de groep. 

Deze groep vormt een interessant vraagstuk. Op veel scholen wordt onder normale omstandigheden op basis van het laatste rapport besloten of iemand overgaat of blijft zitten. Nu is dit vaak lastiger. Een mooi moment om eens te kijken of er andere, misschien effectievere opties zijn!

Waarom zou je het anders doen?
De gedachte achter zitten blijven is dat een leerling nog niet voldoende bagage heeft om een volgend jaar succesvol deel te nemen aan het onderwijs. Door hetzelfde jaar nog eens te doen kan een leerling sterker worden en heeft meer kansen op een succesvol vervolg. 

In de praktijk blijkt dit vrijwel nooit zo te werken. Leerlingen komen vaak op achterstand  doordat zij de noodzakelijke schoolse vaardigheden missen om goede resultaten te halen. Door een jaar opnieuw te doen worden ze niet vanzelf beter in deze vaardigheden. Sterker nog, omdat de stof al min of meer bekend is worden ze nog minder geprikkeld om te werken aan hun vaardigheden. Ze halen minimale verbeteringen in hun resultaten doordat stof herhaald wordt en gaan nauwelijks sterker door naar het volgende jaar. Daarnaast raken ze hun sociale contacten kwijt en zorgt een gevoel van falen voor minder zelfvertrouwen.

Wat dan wel? 
Meer kans van slagen heeft een traject waarin school en leerling samenwerken. Start met een probleeminventarisatie. Betrek hier de leerling ook echt bij. Ga samen na wat er mis is gegaan. Help de leerling inzien dat het probleem dieper zit dan ontbrekende punten. Cijfers zijn een gevolg van gedrag en vaardigheden. Met name executieve vaardigheden spelen een grote rol bij veel schoolproblemen. Waar zitten de hiaten echt?

Ga vervolgens samen na hoe de leerling de hiaten kan aanpakken. Wat kan de leerling wel? Hoe kun je hier op verder bouwen? Wat voor concrete resultaten laten zien dat het beter gaat? En hoe kan de leerling voor de zomervakantie hier aan werken? Met name het laatste is belangrijk. Leerlingen die nu al weten dat ze niets meer kunnen winnen zullen de komende weken ook niets meer doen. Hoe kun je hen helpen toch in beweging te blijven?

Spreek tenslotte samen af wanneer je evalueert hoe het gaat. Blijf ondersteuning en  perspectief bieden, alleen dan heeft deze aanpak zin.

En dan? 
Om praktische redenen moet er op een gegeven moment een knoop doorgehakt worden. Doe dit ook samen met de leerling. Help de leerling zelf bedenken wat de voors en tegens van overgaan zijn. Welke risico’s zijn er? Kun je een vangnet inbouwen?

Spreek samen af welke deadline er is, wat er dan te zien moet zijn en waarom. Denk doelgericht en praktisch. Waarom zou je niet de zomervakantie mee mogen nemen in de planning? Of misschien zelfs periode 1 van komend jaar? Moeten er bepaalde cijfers uit toetsen komen of zijn er andere indicatoren dat de leerling zich verbetert? Ziet het er naar uit dat ondanks alles de kansen voor een succesvol volgend schooljaar echt minimaal blijven bespreek dit dan weer samen en stem ook de volgende stappen af. Ook als een leerling blijft zitten is het belangrijk om te blijven begeleiden!

Ondersteuning
Begeleiding van leerlingen met hiaten in vaardigheden kan lastig zijn. De achterstand is er vaak langzaam ingesleten en het kost veel tijd om te remediëren. Wel of niet overgaan kan een goede drijfveer zijn om in beweging te komen maar de begeleiding is echt belangrijk. Op veel scholen zijn begeleiders aanwezig die hierin gespecialiseerd zijn. Betrek hen bij het afstemmen en zorg dat de begeleiding niet alleen op de schouders van de mentor/coach komt te liggen.